Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
uva.nl
Bibliotheek null

Zoeken, schrijven en verwijzen

Op deze pagina:

Introductie

In aanvulling op de gidsen Juridische literatuur (Legal literature) en de Onderzoeksgidsen (Research guides) voor de verschillende rechtsgebieden, biedt deze gids suggesties en meer bronnen voor juridisch onderzoek en schrijven.

Hulp nodig, suggesties of opmerkingen? Laat het weten. 

Een onderwerp vinden voor een essay of scriptie

Het vinden van een onderwerp voor een bachelor essay of masterscriptie kan lastig zijn. Er zijn verschillende manieren om op een idee te komen:

Juridische tijdschriften

Blader door de meest recente uitgaven van tijdschriften. De inhoud is een afspiegeling van het huidige juridische debat. De Onderzoeksgidsen (Research guides) bieden een overzicht van (toonaangevende) tijdschriften voor een bepaald rechtsgebied.

Klik in de databank Legal Intelligence in de rode balk bovenin op het boekicoontje (bronnen) en selecteer aan de linkerkant Tijdschriften om de meest recente uitgave van een groot deel van de in Nederland beschikbare juridische tijdschriften te bekijken.

Zie ook de tijdschriftenlijst van de Juridische Bibliotheek. 

Weblogs

Veel juristen, academici (onderzoekers, docenten, promovendi) of advocatenkantoren houden een weblog bij. Er wordt geschreven over recente uitspraken, ontwikkelingen, juridisch nieuws en meer.

Vind een weblog met bijv. Google, zoek met (blog OR weblog) milieurecht (resultaat varieert). Kijk ook naar de 'blogrolls' om meer weblogs te ontdekken.

Met Blawg (directory of blogs on law) zijn internationale juridische blogs te vinden op o.a. onderwerp en land.

N.B. Beoordeel altijd de betrouwbaarheid van een gevonden weblog.

Nieuws

Nieuwsberichten of artikelen in kranten kunnen ook bijdragen aan het vinden van een onderwerp, met name waar het gaat om het spanningsveld tussen recht en maatschappij. Gebruik Nexis Uni om (oude) krantenartikelen te vinden.

Een aantal juridische databanken bevat juridische nieuwsdiensten. Maak een account aan op Recht.nl (voor studenten gratis) om het laatste juridisch nieuws, of de nieuwste jurisprudentie te kunnen raadplegen. Zie de Onderzoeksgidsen (Research guides) voor rechtsgebied specifieke databanken.

Meta search

Zoek met een term of combinatie van termen in een grote juridische databank als Legal Intelligence of HeinOnline en Westlaw. Bekijk de meest recent gedateerde hits om verdieping te vinden.

Scripties

Met ingang van 2011 worden ook scripties die geschreven zijn aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid full text opgenomen in de databank UvA Scripties. Oudere scripties kunnen dienen als voorbeeld (vorm, opzet en uitwerking onderzoeksvraag), eventueel als bron voor literatuuronderzoek en uiteraard is het handig om te weten of niet hetzelfde onderwerp al is onderzocht. Zoek of browse door de scripties.

Betrouwbare en actuele informatie

(Aankomende) wetenschapsbeoefenaars behoren nauwgezet te werken; gebruikte bronnen moeten betrouwbaar en controleerbaar zijn. Zie ook de Nederlandse gedragscode wetenschappelijke integriteit 2018.

Controleer altijd of een bron te vertrouwen is:

  • wie is de auteur van een artikel, boek of blogpost; wat is zijn/haar motivatie, functie, opleiding?
  • wat voor soort organisatie (universiteit, bedrijf, beweging) biedt de informatie of bronnen aan? Is het een goed bekend staande of onafhankelijke organisatie?

Controleer altijd of de informatie actueel is:

  • wanneer is de webpagina voor het laatst geüpdatet?
  • uit welk jaar is het artikel?
  • is het boek de meest recente editie, of is een recenter ander boek beschikbaar over hetzelfde onderwerp?
  • welke periode bestrijkt de gebruikte databank?

Kijk bij een catalogus, databank, website of weblog altijd naar de ‘Over’, ‘Info’ of ‘Disclaimer’.

Zoektechnieken

Naast het standaard zoeken is het in databanken en catalogi vaak mogelijk om een zoekvraag te voorzien van speciale tekens of gebruik te maken van een geavanceerde zoekfunctie. Hiermee kan het zoekresultaat worden beperkt, vergroot of verbeterd.

1) Controleer voor het gebruik van een databank of catalogus of hetgeen je zoekt ook daadwerkelijk in de inhoud is opgenomen (periode, documentsoort, onderwerp). Raadpleeg ‘Over’, ‘Info’ etc.
2) Bekijk altijd de help-sectie alvorens een zoekactie te beginnen; zijn er ‘trucs’ of commando’s waarmee het zoekresultaat te verbeteren is?

Dubbele aanhalingstekens

Met dubbele aanhalingstekens of ‘frase zoeken’ wordt de zoekmachine gevraagd de termen alleen te vinden in de volgorde zoals ze zijn ingevoerd. Bijvoorbeeld zoeken met de samengestelde term “fair use” of fair use (zonder aanhalingstekens) in de CataloguePlus verschilt in (niet relevante) treffers. Dubbele aanhalingstekens en andere speciale tekens kunnen ook in Google of Google Scholar gebruikt worden.

Geavanceerd zoeken

Met de functie ‘geavanceerd zoeken’ kunnen verschillende zoeksleutels (titel, onderwerp, auteur) gecombineerd worden met AND, OR of NOT.

AND: beide termen moeten in het zoekresultaat voorkomen (beperkt het aantal treffers)
OR: een van de termen moet in het zoekresultaat voorkomen (vergroot het aantal treffers)
NOT: sluit een term uit van het zoekresultaat (meer specifieke treffers)

Daarnaast is het vaak mogelijk om te filteren op documentsoort, periode, taal, locatie, beschikbaarheid en meer.

Speciale tekens

‘Wildcards’ of ‘truncatie’ kan worden gebruikt om verschillen in taal (V.S. of V.K.), meervoud of woordvariaties mee te nemen in het zoekresultaat.

Wildcards (?, # or !): vervang één of meer karakters
bijv. met humo?r  wordt zowel humour als humor gevonden, organi?ation vindt zowel organisation en organization

Truncatie (* or ?): start of eindig een term willekeurig
bijv. met comput* wordt computing, compute, computer etc. gevonden

N.B. De functie van #, !, ? of * kan per databank of catalogus verschillen.

Proximity search

Met een AND-combinatie moeten beide termen in het zoekresultaat voorkomen; dit zegt niet noodzakelijkerwijs iets over de context van beide termen. Een van de termen kan in de titel van een artikel staan, de andere in de laatste alinea of zelfs in een voetnoot of bibliografie.

'Proximity search’ vraagt de zoekmachine naar de termen te zoeken binnen een bepaalde range; in dezelfde zin, paragraaf of hoeveelheid woorden.

In Westlaw kunnen zoektermen gecombineerd worden met /s of /p. Zo worden de termen in respectievelijk dezelfde zin of paragraaf gevonden, bijv. “fair use” /p Google.

In HeinOnline moeten zoektermen binnnen een range van 15 woorden gevonden worden met het commando: "fair use google"~15.

Thesaurus

Een thesaurus is een gecontroleerde hiërarchische lijst van (onderwerps)termen. Thesaurustermen zijn verbonden aan artikelen of boeken om de inhoud te weerspiegelen. Dit wordt gedaan door een specialist (bijv. een vakreferent).

Met behulp van een thesaurus kan een zoekactie worden gespecificeerd of verbreed. Ook kunnen relevante (onderwerps)termen voor een zoekactie worden gevonden. Met behulp van de functie Zoekgeschiedenis (indien beschikbaar) kunnen zoekacties gebaseerd op een thesaurus met elkaar gecombineerd worden.

Classificatie

Een classificatie is een (alfa)numerieke hiërarchie van onderwerpsgebieden die gebruikt wordt om boeken of andere publicaties te classificeren. Het is vaak een brede, weinig gedetailleerde indeling en het wordt gebruikt om publicaties over een zelfde onderwerp te groeperen of te plaatsen in een bibliotheekcollectie.

Bibliografieën

HeinOnline, Westlaw, Legal Intelligence en andere grote tijdschriftencollecties bieden toegang tot gedigitaliseerde of digitale artikelen. Let op, vaak zijn niet alle (oude) jaargangen van tijdschriften gedigitaliseerd en meestal verschilt per tijdschrifttitel het digitale aanbod. Sommige tijdschriften zijn überhaupt niet gedigitaliseerd.

Een bibliografie bevat verwijzingen naar of een overzicht van artikelen of boeken, over het algemeen onafhankelijk van de beschikbaarheid (in een bibliotheek of databank). Er bestaan bibliografieën onder redactie – voorzien van trefwoorden, onderwerpsindex, verwijzingen naar wetgeving of jurisprudentie – en ‘kale’ indexen zonder toevoegingen. Een bibliografie kan gebruikt worden om verwijzingen naar (oudere) artikelen te vinden. Vervolgens moet het artikel (digitaal of op papier) gevonden worden.

Enkele bibliografieën:

Catalogus Bibliotheek Vredespaleis
Zoek naar boeken, verwijzingen naar hoofdstukken in boeken en artikelen – voorzien van trefwoorden – op het gebied van internationaal publiek- en privaat recht en buitenlands recht.

Data Juridica
Bevat meer dan 700.000 verwijzingen naar artikelen – met trefwoorden, samenvatting en verwijzingen naar wetgeving  – gepubliceerd in Nederlandse juridische tijdschriften en bundels. Van 1972 - recent.

Find-eR
Catalogus van de bibliotheken van de Europese Commissie. Bevat verwijzingen naar boeken en tijdschriftartikelen, juridische documenten en websites met betrekking tot het recht van de Europese Unie.

Legal Journals Index
Biedt wekelijks een overzicht van de belangrijkste artikelen van toonaangevende juridische tijdschriften uit het V.K. en Europa. Met trefwoorden, verwijzingen naar jurisprudentie en een link naar de full text (indien beschikbaar). Van 1986-recent.

Public International Law
Verwijzingen naar artikelen gepubliceerd in tijdschriften, jaarboeken en verzamelbundels. Bestrijkt alle onderwerpen van het internationaal publiekrecht. Papieren versie beschikbaar van 1975-2009.

WorldCat Discovery
Verwijzingen naar artikelen uit duizenden tijdschriften en boeken op alle wetenschapsgebieden en verschillende taalgebieden wereldwijd. Met aanvraagmogelijkheid via IBL. 

UvA-linker

De UvA-linker ‘matcht’ bibliografische gegevens van een publicatie met de (betaalde) digitale tijdschriftabonnementen bij de UvA, de aanwezigheid in een UvA-bibliotheek of een andere bibliotheek in Nederland. Zo is een publicatie - digitaal of op papier - snel gevonden.

De UvA-Linker is beschikbaar in de CataloguePlus maar ook (indien er verbinding is met het UvA-netwerk) in Google Scholar en HeinOnline. Klik hier voor meer uitleg over UvA-linker in Google Scholar.

Sneeuwbalmethode en cited by

Een andere manier om (oudere) artikelen over een bepaald onderwerp te vinden, is de ‘sneeuwbalmethode’. Gebruik een (toonaangevend) artikel als startpunt en vind met behulp van de verwijzingen oudere artikelen over hetzelfde of een gerelateerd onderwerp, etc. Sommige databanken, bijv. HeinOnline en Google Scholar bieden de functie 'cited by'; hiermee kunnen artikelen van een recentere datum gevonden worden die (terug) verwijzen naar het startartikel.

Afkortingen van tijdschrifttitels

In verwijzingen naar artikelen wordt de tijdschriftnaam vaak afgekort. Bijvoorbeeld: JutD 2011, p. 21-24 (afl. 5) of [2012] 2 C.M.L.R. 40.

De volledige tijdschriftnaam kan nodig zijn om een artikel te vinden (zie de gids Juridische literatuur).

1) Volledige namen van afgekorte Nederlandstalige tijdschriften (bijv. uit Data Juridica) kunnen gevonden worden met de Kluwer afkortingenlijst (pdf). Met de toetscombinatie CTRL-F kan de PDF-lijst snel doorzocht worden.
2) Gebruik de Cardiff Index to Legal Abbreviations. Zoek naar de betekenis van de afkortingen van Engelstalige - en een grote selectie internationale - juridische publicaties.
3) Een laatste optie is Rechtsaf.be van KU Leuven, de geactualiseerde officiële afkortingenlijst voor Belgsiche tijdschriften die hoort bij het boekje Juridische Verwijzingen en Afkortingen (leidraad voor verwijzen naar bronnen in Belgische juridische teksten). Daarnaast wordt verwezen naar afkortingenlijsten voor Duitse, Franse en Nederlandse tijdschriften.

Zowel Westlaw als HeinOnline bieden een zgn. ‘citation search’ aan. In Westlaw kan een verwijzing worden ingevuld in het zoekveld op de startpagina. In HeinOnline is de Citation Navigator te vinden in de Law Journal Library. Let op, de resultaten variëren.

Verwijzen, citatiestijlen en citatiemanagers

Bij het schrijven van een juridische tekst hoort ook het verwijzen naar geraadpleegde en gebruikte bronnen (rechtspraak, Kamerstukken, boeken, tijdschriftartikelen, richtlijnen e.d.). De gebruikte bronnen moeten controleerbaar zijn, de lezer moet een bron waarnaar verwezen wordt kunnen (terug)vinden; de schrijver moet zich verantwoorden. Verwijzen doet men consequent en volgens uniforme citatiestijl (richtlijn). Er is software beschikbaar om het verwijzen in een stijl te vergemakkelijken, zgn. citatiemanagers.

Correct citeren / plagiaat

Op welke wijze verwijst men correct naar gebruikte bronnen en wanneer is er sprake van (zelf)plagiaat? Het advies (2014) van de KNAW over correct citeren kan gebruikt worden als handleiding/handvat en hulpmiddel bij het beoordelen van concrete gevallen.
In de ‘Fraude en Plagiaatregeling Studenten UvA’ lees je wat de UvA onder fraude en plagiaat verstaat en aan welke regels en gebruiken je je moet houden als je tentamen doet of een werkstuk, paper of essay schrijft.

Citatiestijlen

Voor het verwijzen naar juridische bronnen in Nederlandse teksten wordt over het algemeen gebruik gemaakt van de Leidraad voor Juridische auteurs. Dit stijlboekje is zowel digitaal (pdf) beschikbaar als op papier. Er is ook een samenvatting van de Leidraad.

Voor Engelstalige juridische teksten gebruikt men meestal de Oxford Standard for Citation Of Legal Authorities (OSCOLA). Deze stijl is digitaal beschikbaar en aanwezig in de bibliotheek. Een andere vaak gebruikte (Amerikaanse) stijl is de Bluebook: A Uniform System of Citation, aanwezig in de bibliotheek of gebruik de Bluebook Citation Generator.

Citatiemanagers

Applicaties zoals RefWorks, Mendeley en Zotero kunnen gebruikt worden om het verwijzen in een document te automatiseren, artikelen op te slaan en/of te organiseren. Bekijk dit overzicht (pdf) met de voor- en nadelen van de verschillende citiatietools en verdere uitgebreide informatie. Het gebruik van RefWorks, Mendeley en Zotero wordt ondersteund door de Juridische Bibliotheek. 

Extra bronnen voor literatuuronderzoek

In aanvulling op de bronnen in de gids Juridische literatuur, hier een opsomming van een aantal extra bronnen:

Delpher (Koninklijke Bibliotheek)
Nederlandse dagbladen uit de 17e, 18e, 19e en 20e eeuw. Kranten uit Nederlands-Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen en de Tweede Wereldoorlog (Oorlogskranten).

Directory of Open Access Journals (DOAJ)
Directory van (gratis) wetenschappelijke tijdschriften op alle wetenschapsgebieden en in verschillende talen. Full text doorzoekbaar.

NARCIS
Toegang tot wetenschappelijke informatie waaronder (open access) publicaties afkomstig uit de repositories van alle Nederlandse universiteiten, KNAW, NWO en een aantal andere wetenschappelijke instellingen.

Nexis Uni
Toegang tot ongeveer 1300 Nederlandse en internationale kranten en nieuwsbronnen.

WorldCat
Catalogus van meer dan 10.000 bibliotheekcollecties van over de hele wereld. Bevat meer dan 1 miljard bibliografische verwijzingen.

(Hand)boeken

Zie de gids Searching, writing and citing voor een overzicht van internationale boeken op dit gebied.

Woordenboeken

Voor uitleg of spelling van (juridische) woorden of termen zijn er verschillende woordenboeken beschikbaar bij de Juridische Bibliotheek:

  • Fockema Andreae’s juridisch woordenboek / R.D.J. van Caspel & M.P. Damen (16e dr. 2016)
    Bevat korte uitleg van afkortingen, begrippen, (tref)woord op zowel nationaal als Europees juridisch gebied. Tevens verwijzingen naar wetsartikelen.
  • Juridisch-Economisch Lexicon: NE-ENG, ENG-NE en NL-DE.
    Actueel woordenboek met terminologie uit de Nederlandse, Belgische en Europese rechtssystemen. Bevat tevens alle civil law termen en (geen uitputtende!) lijst uit common law rechtsgebieden. Met onderscheid tussen Brits en Amerikaans Engels.
  • Klik hier voor een overzicht van alle woordenboeken in de Juridische Bibliotheek.
  • Zie ook de algemene meertalige woordenboeken van Van Dale (online).