Wat je moet weten

Het auteursrecht is van toepassing op teksten, afbeeldingen, films, muziek en andere werken van wetenschap of kunst. Voor het verkrijgen van het auteursrecht hoeft de maker niets te doen.

Op basis van het auteursrecht bepaalt de maker hoe, waar en wanneer hij zijn werk openbaar maakt en verveelvoudigt. Deze zogenaamde exploitatierechten zijn tot 70 jaar na het overlijden van de maker van kracht. Of, als de maker een rechtspersoon is, tot 70 jaar na de eerste openbaarmaking van het werk. Bij het overlijden gaan de exploitatierechten over op de erfgenamen. De exploitatie van een werk is overdraagbaar, bijvoorbeeld aan een uitgever.

Gebruik van andermans werk

Wil je gebruikmaken van auteursrechtelijk beschermd werk? Dan is er toestemming van de rechthebbende nodig. Daar zijn twee uitzonderingen op. Zo mag je zonder toestemming van de maker een kopie van het werk maken. Deze privé-kopie is niet bedoeld om te delen of te verspreiden onder medestudenten. Van software mag je geen privé-kopie maken, tenzij de maker dat expliciet toestaat.

Je mag, óók zonder toestemming, uit andermans werk citeren of parafraseren in papers en scripties. Met een citaat neem je een klein deel letterlijk over. In een parafrase dien je de strekking van andermans werk correct te verwoorden. Daarnaast moet het citaat of de parafrase de inhoud van jouw werk ondersteunen en de omvang dient in verhouding te staan tot het doel. Deze voorwaarden gelden zowel in teksten als in een PowerPoint, een video of andere werkstukken.

Hergebruik van andermans werk

Onder hergebruik wordt onder andere het ongewijzigd delen en verspreiden van werk van anderen begrepen. Soms mag je het werk zonder toestemming hergebruiken. Dat geldt, uiteraard, voor werken waarvan het auteursrecht is verlopen en voor recentere werken die met een Creative Commons (CC) licentie zijn gepubliceerd. Met een CC-licentie ziet de maker af van bepaalde auteursrechten. In dat geval is niet-commercieel hergebruik, waaronder het delen met medestudenten, mogelijk. Er zijn verschillende licenties, zie: Uitleg bij de Creative Commons-licenties.

Bronvermelding

Bij (her)gebruik van andermans werk ben je altijd verplicht een bronvermelding te geven. Goede bronvermelding maakt dat deze werken traceerbaar zijn. De manier waarop de bronnen worden vermeld, is afhankelijk van de opleiding. Citatiesoftware automatiseert het beschrijven van bronnen in een specifieke stijl. De UvA ondersteunt verschillende citatiemanagers, zie: Citeren en Bronvermelden.

De controle op een correcte bronvermelding en op het overnemen zonder bronvermelding (plagiaat) vormt een vast onderdeel bij de beoordeling van je werkstukken, zie: Plagiaat en fraude.

Eigen werk

Waarschijnlijk is de BA- of MA-scriptie het eerste werk dat je openbaar maakt door de opname daarvan in UvA Scripties. Als maker heb je het auteursrecht. Derden dienen toestemming te vragen voor het gebruik van de scriptie, behalve voor het maken van een privé-kopie, het citeren of het parafraseren. Bij de aanmelding in UvA Scripties kun je aangeven dat niet-commercieel hergebruik van de scriptie zonder jouw toestemming is toegestaan, zie: Scriptie publiceren.

Bevat de scriptie zelfgemaakt beeldmateriaal waarop een persoon herkenbaar is afgebeeld? Dan kan de geportretteerde zich beroepen op het portretrecht. Als maker heb je weliswaar het auteursrecht op dit beeldmateriaal, maar je mag het niet publiceren als de geportretteerde daartegen bezwaar maakt. Het wordt aangeraden om de geportretteerde(n) een akkoordverklaring voor het publiceren van de afbeelding te laten ondertekenen, zie: Beeld >> Portretrecht.

Ondersteuning of advies nodig?

• Vraag het de Bibliotheek. De Bibliotheek ondersteunt studenten, onderzoekers en docenten bij auteursrechtkwesties.
• Lees ook meer algemene informatie over auteursrecht op de website van de Bibliotheek.
• De Bibliotheek is aangesloten bij het landelijke Netwerk Auteursrechten Informatiepunten. Je vindt daar nog meer betrouwbare informatie over auteursrechtelijke kwesties en bijbehorende wet- en regelgeving in het hoger onderwijs.