Afbeeldingen zijn net als tekst auteursrechtelijk beschermd, tenzij anders aangegeven. Ga er van uit dat een werk auteursrechtelijk beschermd is, ook als dit niet expliciet is vermeld. Zonder toestemming van de maker mag je afbeeldingen niet zomaar overnemen in je presentatie of reader.

• Gebruik bij voorkeur afbeeldingen waar hergebruik is toegestaan.
  Bijvoorbeeld: afbeeldingen met een CC-licentie, uit het publieke domein, e.d. zogenaamde rechtenvrije afbeeldingen. Deze kun je onbeperkt gebruiken.
• Kies altijd voor legaal geplaatste afbeeldingen.
• Vermeld bij afbeeldingen altijd de bron.
  Dus ook als het je eigen werk is of wanneer hergebruik is toegestaan, of wanneer een platform aangeeft dat dat niet nodig is.

Wanneer is vooraf toestemming vragen niet nodig?

In de volgende gevallen is toestemming van de auteur niet nodig:

• Materiaal dat je zelf hebt gemaakt.
• Materiaal waar de Universiteit van Amsterdam auteursrecht op heeft.
• Rechtenvrije afbeeldingen (bijvoorbeeld met CC-licentie of als het auteursrecht is vervallen).
• Als er al schriftelijk toestemming van de maker(s) van de afbeelding is. In dat geval geef je aan: ‘met toestemming overgenomen’.
• Als je alleen linkt naar de oorspronkelijke bron.
• Als toestemming al via licenties is geregeld. Bijvoorbeeld databanken die de Bibliotheek aanbiedt.
• Als je gebruikmaakt van de Easy Acces-regeling.

Vergeet niet: ook in alle bovenstaande gevallen dien je altijd de bron te vermelden.

Speciale regeling voor docenten

Docenten mogen binnen de onderwijsomgeving meer dan erbuiten. In de Easy Access-regeling zijn afspraken gemaakt voor het overnemen van afbeeldingen in presentaties en readers zonder voorafgaande toestemming. Met deze landelijke afkoopregeling hoef je als docent dus niet voor iedere overname apart toestemming te vragen aan de maker of uitgever. Er zijn wel voorwaarden verbonden aan de regeling.

• Maximaal 25 afbeeldingen uit één werk en maximaal 10 afbeeldingen van één maker.
• Met bronvermelding.
• Uitsluitend toelichting van je onderwijs.

Als je overnames aan deze voorwaarden voldoen, zijn ze gedekt door de Easy Access-regeling.

Bronvermelding bij afbeeldingen

Als je een afbeelding overneemt, dien je te vermelden:

• de titel (als die er is);
• wie de maker is;
• wie het auteursrecht (copyright) heeft;
• waar op internet of gedrukt de originele afbeelding te vinden is;
• en of je de afbeelding mag gebruiken (bijv. via een gebruikslicentie of verkregen toestemming van de rechthebbende).

Je plaatst de bronvermelding:

• direct bij de foto,
• als voetnoot op de betreffende presentatieslide,
• gebundeld op een aparte slide voor- of achterin de presentatie.
  Maak in dit laatste geval wel duidelijk op welke foto de bronvermelding betrekking heeft, bijvoorbeeld door de afbeeldingen te nummeren.

Wanneer je een afbeelding met toestemming overneemt geef je dat ook aan door de toevoeging ‘met toestemming overgenomen’.

Voorbeelden

Waar vind je rechtenvrije afbeeldingen?

• Adam Matthews Explorer
• Openverse.org
• Unsplash.com
• Pixabay.com
• Pexels.com
• Wikimedia Commons
• Europeana
• Flickr.com
• Morguefile.com
• Powerpoint en Word

Tips

Check bij afbeeldingen van platforms altijd de licentie van het individuele werk en onder welke voorwaarden je het mag gebruiken. Vermeld daarnaast altijd de bron. Vermeld bij een afbeelding met CC-licentie altijd welke licentie is toegekend (als link). Zoek uit wie de (oorspronkelijke) maker is, bijvoorbeeld met TinEye Reverse Image Search of Google Image Search.

Ondersteuning of advies nodig?

• Vraag het de Bibliotheek.
• De Bibliotheek is aangesloten bij het landelijke Netwerk Auteursrechten Informatiepunten. Je vindt daar nog meer betrouwbare informatie over auteursrechtelijke kwesties en bijbehorende wet- en regelgeving in het hoger onderwijs.
• Werkwijze om de licentiemogelijkheden na te gaan wanneer je publicaties overneemt in bijvoorbeeld de digitale leeromgeving of een reader.